Przyjęto regulamin przyznawania i nadawania Godeł – Tablic Szalayowskich

Na piątkowej sesji rady Miejskiej w Szczawnicy – 11 września 2009 – szczawniccy radni jednogłośnie podjęli uchwałę w sprawie przyjęcia regulaminu przyznawania i nadawania Godeł – Tablic Szalayowskich”. Przyjęty dokument jest nawiązaniem do czasów początków uzdrowiska i podobnie jak wtedy reguluje zasady przyznawania oraz korzystania z unikalnej osobliwości Szczawnicy jakimi są godła szalayowskie. Przypomnijmy. Dbając o zachowanie dziedzictwa kulturowego Szczawnicy jakim są tablice szalayowskie, władze miasta już dwukrotnie składały wnioski do Województwa Małopolskiego o wsparcie realizacji zadania publicznego pt. Szlak godeł Szalayowskich – osobliwość turystyczna Szczawnicy w ramach ogłoszonego otwartego konkursu ofert pn. „Małopolska Gościnna”. Głównym celem złożonych projektów jest renowacja oraz rekonstrukcja drewnianych tablic - godeł Szalayowskich wytyczających w Szczawnicy jedyny, niepowtarzalny szlak wiodący wzdłuż budynków mieszkalnych wynajmujących pokoje dla kuracjuszy. Na ten cel Marszełek Województwa przeznaczył już w sumie 73 000, 00zł za co odrestaurowano 68 tablic. Dzięki pozyskanym dotacjom udało się odnowić istniejące już na budynkach szczawnickich tablice, które po renowacji wrócą na swoje miejsce. Projekt dodatkowo zakłada przyznawanie nowych tablic, co będzie stanowiło kontynuację zwyczaju zapoczątkowanego przez Szalaya.

Drewniane tablice, rodzaj szyldów z zamieszczoną na nich nazwą i malowidłem górale zwykli nazywać godłami, bliżej określając je „godłami Szalayowskimi”, gdyż to Józefowi Szalayowi (1802 – 1876) – twórcy uzdrowiska miejscowa tradycja przypisuje zarówno sam pomysł wprowadzenia na kwaterach gościnnych owych szyldów jak i pierwotne wykonanie.
Odtąd nikt, kto nie posiadał tablicy, nie mógł liczyć na gości. Wieszaniu godła nadawano uroczystą oprawę, z udziałem orkiestry zdrojowej i wieńczeniem drzwi girlandami
z jedliny. Każde malowidło zawierało dyskretną informację o charakterze lub talentach gospodarza. I tak Malinowscy mieli w herbie serce, Słowikowie dzwon, Zachwiejowie anioła a Węglarzowie węża lub smoka.

Na przełomie minionych prawie dwustu lat odkąd drewniane tablice-godła Szalayowskie wytyczają w Szczawnicy jedyny, niepowtarzalny szlak turystyczny wiodący wzdłuż chat góralskich doliczono się 105 tablic powstałych w różnych latach.
Wiele z nich nie oszczędził czas znikały wraz z rozbiórką lub przebudową domu. Nie znani są ich wykonawcy poza pierwszym Józefem Szalayem i ostatnimi, współczesnymi: Józefem Bieńkiem, Janem Papieżem, Janem Zachwieją, którzy na zlecenie bądź prywatnych właścicieli domów bądź miejscowego oddziału PTTK w ramach dwukrotnie podejmowanej akcji rekonstruowali tablice. Kilka starych tablic znajduje się w Muzeum Pienińskim im. Józefa Szalaya w Szczawnicy, pochodzą z różnych czasokresów i zostały wykonane przez różnych twórców.

Dostrzegając rosnącą rolę turystyki oraz ekspansywny jej rozwój w regionach, zaproponowany projekt rekonstrukcji oraz renowacji tablic – godeł Szalayowskich bez wątpienia stanowi unikatowy produkt turystyczny, który spotka się z dużym zainteresowaniem wśród turystów.
Osobliwy, nie spotykany nigdzie dotąd sposób znakowania kwater gościnnych stanowi  o wyjątkowej innowacyjności projektu, co z pewnością przyczyni się do podniesienia atrakcyjności turystycznej nie tylko samej Szczawnicy, ale również Województwa Małopolskiego, a ponadto pozwoli - w krajoznawczym wymiarze turystki – dostrzec walory i bogactwo naszej małej Ojczyzny.

Regulamin szczegółowo określa zasady wnioskowania, przyznawania, malowania oraz korzystania z nadanych godeł Szlayowskich . Zgodnie z regulaminem właściciele budynków oznaczonych dotychczas tradycyjnym godłem, zachowują prawo do posiadania przyznanego w przeszłości szyldu, a po renowacji mają obowiązek jego umieszczenia na swojej nieruchomości. Dalsza część regulaminu określa zasady przyznawania nowych godeł, których nie może być więcej niż 3 rocznie. Wniosek o przyznanie godła składany do Urzędu Miasta przysługuje Burmistrzowi, radnym, przedstawicielom Uzdrowiska Szczawnica S.A., Muzeum Pienińskiego, Ośrodka Kultury i Sportu w Szczawnicy oraz Pienińskiego Oddziału Związku Podhalan. Osoby te, stanowią równocześnie kapitułę honorową przyznającą nowa godła.
Dzięki przyjętemu przez radę regulaminowi, oznaczenia nadawane przez Szalaya są już nie tylko muzealną częścią historii Szczawnicy ale żywą kulturą realizowaną w domach jej mieszkańców.